Cultuursensitieve zorg

Een combinatie van 3 componenten : kennis, vaardigheden en attitude

Cultuursensitieve zorg is een specifiek thema voor het Kenniscentrum WWZ, omdat we merken dat veel mensen met een migratieachtergrond extra vragen kunnen hebben bij hulpverleners en vooral ook extra drempels kunnen ervaren. Deze drempels hangen veelal samen met een meer kwetsbare positie van de persoon met een migratieachtergrond door het niet voldoende beheersen van de taal, door andere gewoontes, door discriminatie ,…

Het is belangrijk bij cultuursensitief werken het kruispuntdenken niet uit het oog te verliezen: elk individu is verschillend en staat steeds op een uniek kruispunt in zijn leven. Er wordt binnen de zorg veel naar gelijkenissen op basis van cultuur en religie gekeken. We hebben hier echter niet te maken met homogene groepen. Er zijn verschillen op basis van vele factoren zoals sociale klasse, religie, gender, leeftijd, opleiding, beroep, inkomen, geografische locatie, levenservaringen, enz.  Zo is niet elke Turk moslim en is de ene Turk hoog-opgeleid en de ander laag-opgeleid etc. Dé Turk bestaat niet en dé Belg bestaat ook niet. Er dient rekening gehouden te worden met de diversiteit binnen de diversiteit.

Aan de andere kant zijn er ook vele gelijkenissen te trekken tussen mensen van verschillende culturen. Twee personen kunnen bijvoorbeeld allebei vrouwen zijn van dezelfde leeftijd die allebei weduwe zijn en kinderen hebben. Rekening houden met de verschillen en gelijkenissen draagt bij de kwaliteitsvolle zorg.

Cultuursensitieve zorg moet ook niet per se gezocht worden in het hebben van kennis van specifieke culturen. We leven in een supersdivers Brussel en kennis van alle culturen zou daarom sowieso een onmogelijke opgave zijn.   Talloen en Vanmechelen (2018) beschrijven kennis, vaardigheden en attitude als drie onlosmakelijk verbonden componenten van goed competent handelen in een zorgrelatie (zie afbeelding).

Deze competenties komen niet vanzelf. Er is nood aan ondersteuning voor de medewerkers onder de vorm van bijvoorbeeld reflectie en intervisie.

Arikoglu, Fatma, Scheepers, Sarah and Koranteng Kumi, Ama (2014), Intersectioneel denken. Handleiding voor professionelen die intersectionaliteit of kruispuntdenken in de eigen organisatie willen toepassen. Brussel: Ella vzw.

Talloen, D., & Vanmechelen, O. (2018). Zorg en ondersteuning aan oudere arbeidsmigranten. Géron.