Nuno is actief bij het collectief 1000Bxl en Transition

Er zit kracht in het collectief. Wanneer we die krachten bundelen, kan dat veel moois opleveren voor onze dagelijkse levenskwaliteit. Dat is zo ongeveer de basis van “1000Bxl en Transition”, een Brusselse organisatie met een voorliefde voor concrete, lokale en creatieve initiatieven. Enkele jaren geleden kreeg de groep, die bestaat sinds 2013, versterking van Portugees Nuno Batalha. Uitgerekend op 5 december, De Dag van de Vrijwilliger, sprak ik met hem af.

We drinken iets in Recyclart – wat gebeurt er vanavond precies?

Vanavond organiseren we een Repair Café, dat is één van onze vaste waarden. Je hoeft je niet op voorhand in te schrijven: iedereen die iets wil laten herstellen – een valies, een broodrooster of een radio – mag binnenvallen.

Hoe kwam jij als vrijwilliger bij 1000Bxl en Transition terecht? Was je misschien al een doorwinterde vrijwilliger in Portugal?

Nee, helemaal niet! Daar was ik vooral een overwerkte freelancer die amper tijd had voor andere dingen. Maar negen jaar geleden kwam ik naar Brussel om als vertaler te werken bij de Europese instellingen. Nu zijn mijn werkuren een pak regelmatiger en kan ik enkele uren per week wijden aan andere interesses. Ik ben altijd gefascineerd geweest door de actualiteit, economie en alternatieve manieren om onze economie te organiseren. Ik ben dus vanuit een ideologische overtuiging komen aankloppen bij 1000Bxl en Transition.

Hoe zit de organisatie in elkaar?

We zijn met een harde kern van een zevental mensen. Per activiteit springen er telkens extra vrijwilligers bij. Ik denk dat we met een goede mix van persoonlijkheden zitten. Ik zit er bijvoorbeeld niet mee in om administratieve taken uit te voeren en veel e-mails te sturen, terwijl andere mensen een hekel hebben aan dat soort bureauwerk. Je hebt allerlei types nodig!

Wat organiseren jullie nog, naast de Repair Cafés?

Alles vertrekt vanuit een positieve visie op de toekomst en vanuit concrete burgerprojecten, waar iedereen beter van wordt. Dat gaat van gedeelde stadstuinen waar we groenten kweken tot een time bank of een banque du temps, een systeem waarbij je diensten uitwisselt. Ook onze maandelijkse Marché Gratuit  of “gratiferia” is populair.

Welk publiek trekken jullie aan en hoe bereiken jullie dat publiek?

We communiceren vooral via sociale media. Het Repair Café is intussen ook al een vaste waarde: het wordt zo regelmatig georganiseerd dat mensen stilaan weten waar en wanneer het doorgaat. Ons publiek is heel divers: Repair Cafés trekken eerder mensen uit de buurt, filmvertoningen met een debat trekken dan weer vooral twintigers en dertigers uit de middenklasse aan.

Waar geniet je het meest van, als vrijwilliger?

De activiteiten die we organiseren zijn erg lokaal, je voelt echt dat je deel uitmaakt van het leven in de stad. Het voelt alsof ik hier nu wortels heb, meer zelfs dan in de Portugese stad waar ik ben opgegroeid. Je hebt een impact op de samenleving en je maakt deel uit van iets dat groter is dan jezelf. Persoonlijk heb ik zeker ook aan specifieke skills kunnen werken – communicatie bijvoorbeeld – door ze uit te testen en bij te schaven. 

Zijn burgerinitiatieven als deze de toekomst?

Zeker. Er is steeds meer citizen participation. Ik denk dat je dat objectief zou kunnen meten, maar misschien ben ik me er ook gewoon bewuster van. Er zijn zoveel groepen die ik bewonder. Tournevie, bijvoorbeeld, waar je gereedschap kan uitlenen. Maar ook Pool is Cool vind ik een topinitiatief.

Hoe verklaar je die trend?

Het is vandaag de dag makkelijk om te panikeren als je hoort en leest wat er allemaal speelt in de wereld. Je voelt je snel machteloos, omdat economische, ecologische en financiële problemen zo worden gekaderd dat ze catastrofaal lijken. Natuurlijk zijn er geen magische oplossingen, maar als je het heft in handen neemt voel je je vanzelf een pak optimistischer. Je voelt je meer verbonden met je eigen gemeenschap, en je kan je focussen op: wat kunnen wij samen voor elkaar krijgen? Mensen beseffen denk ik steeds meer dat wachten op een politieke oplossing van bovenaf niet het beste antwoord is. Je kan zelf kiezen om je leven anders te organiseren en, minstens zo belangrijk, je vindt vaak hulp als je het vraagt! Wie weet woont er drie huizen verder wel iemand die je perfect uit de nood kan helpen – met zijn kennis, zijn tijd, zijn ervaring, noem maar op. Het gaat erom dat je niet enkel problemen en doem ziet, maar oplossingen en mogelijkheden. En daar kan iedereen mee over nadenken.

Krijgt de organisatie soms kritiek?

Sceptici zeggen wel eens: “Willen jullie soms terug in de tijd, tot in de prehistorie?” Uiteraard niet. Je leven kleinschaliger en lokaler verankeren klinkt misschien ouderwets, maar dat is het allesbehalve. We zeggen gewoon dat meer niet per se beter is. Beter is beter.

Jij blijft nog even in Brussel?

Sowieso. Mijn eerste jaar hier was niet makkelijk omdat ik zo weinig mensen kende, maar nu voel ik me hier heel goed. Ik denk dat veel mensen een totaal fout beeld hebben van Brussel, in de eerste plaats mensen die hier niet wonen en weinig komen. Het is een heel dynamische stad waar veel verschillende mensen elkaar ontmoeten. Ik zou binnen België nergens anders willen wonen.

reportage: Sofie Rycken | foto: Luc Lampaert